Zasady bezpiecznej pracy dotyczą wszystkich przebywających na terenie budowy, zarówno kierownictwa budowy, pracowników, jak i wizytujących budowę. Do podstawowych zasad można zaliczyć m.in.:
– wprowadzenie pracownika do pracy, poruszania się po terenie oraz korzystania z transportu bliskiego (wewnątrz budowy),
– przydział odzieży roboczej i obuwia roboczego oraz środków ochrony indywidualnej,
– zabezpieczenia przed hałasem, wibracjami, pyłami,
– przebywanie na wysokości, w tym na rusztowaniach,
– używanie substancji chemicznych,
– obsługę urządzeń technicznych, w tym użycie drabin,
– ochronę przeciwpożarową oraz postępowanie w razie pożaru.
Zasady bezpiecznej pracy pozwalają unikać zagrożeń, które mogą pojawić się podczas prowadzenia robót.
Każda budowa powinna być oznakowana znakami bezpieczeństwa. Są to znaki ostrzegawcze, zakazu, nakazu i informacyjne zamieszczone przez generalnego wykonawcę reprezentowane przez kierownika budowy i obowiązują wszystkie osoby przebywające na budowie, niezależnie od charakteru świadczonej usługi.
Na każdej budowie powinny być wytyczone ciągi dla ruchu pieszego zgodnie z planem zagospodarowania terenu budowy. Wyznaczenie dróg dla ruchu pieszego zobowiązuje pracowników do poruszania się wyłącznie wyznaczonymi ciągami. Przy przejściach w strefach niebezpiecznych należy zastosować zadaszenia, a strefy pracy sprzętu ciężkiego należy oznaczyć za pomocą taśm bezpieczeństwa.
Transport bliski stanowi kolejne niebezpieczeństwo na budowie. Zagrożenie stanowią m.in. żurawie, windy towarowo-osobowe i wciągarki, które znajdują się prawie na każdej kubaturowej budowie. Na budowie obowiązuje absolutny zakaz przebywania ludzi pod transportowanym ładunkiem, a operatorowi nie wolno przenosić ładunku nad ludźmi. Operator powinien bezwzględnie ostrzegać pracowników budowy, gdy przenosi ładunek, np. sygnałem dźwiękowym. Transport ludzi jest dozwolony wyłącznie za pomocą urządzeń do tego przeznaczonych, np. mogą to być podesty ruchome samojezdne nożycowe i teleskopowe.
Przebywanie na wysokości, w tym na rusztowaniach. Rusztowania stanowią obecnie najpopularniejszy i zarazem najbardziej niebezpieczny sprzęt do pracy na wysokości. Prawidłowo zorganizowane stanowisko pracy na rusztowaniu powinno składać się z pełnego pomostu, zabezpieczonego przed niekontrolowanym przesunięciem, wypełniającego całą przestrzeń konstrukcji oraz obarierowania: poręczą, krawężnikiem, poręczą pośrednią lub innym wypełnieniem przestrzeni pomiędzy poręczą a krawężnikiem. Przy eksploatacji rusztowań należy zwrócić szczególną uwagę na:
– grunt, na którym jest ustawiane rusztowanie i sposób posadowienia rusztowania,
– sposób przymocowania do konstrukcji obiektu,
– siatki ochronne reklamowe mocowane do lica rusztowania (mogą one tworzyć tzw. żagle wiatrowe, które często powodują awarię rusztowania).
Przy pracach wykonywanych na rusztowaniach na wysokości powyżej 2 m od otaczającego poziomu podłogi lub terenu zewnętrznego oraz na podestach ruchomych wiszących należy w szczególności:
1) zapewnić bezpieczeństwo przy komunikacji pionowej i dojścia do stanowiska pracy;
2) zapewnić stabilność rusztowań i odpowiednią ich wytrzymałość na przewidywane obciążenia;
3) przed rozpoczęciem użytkowania rusztowania należy dokonać odbioru technicznego w trybie określonym w odrębnych przepisach.
Rusztowania i podesty ruchome wiszące powinny spełniać wymagania określone odpowiednio w odrębnych przepisach oraz w Polskich Normach (Dz.U. 2003 nr 169 poz. 1650 – Obwieszczenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 sierpnia 2003 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy).
Pracodawca ma obowiązek zapewnić odpowiednie środki gaśnicze, wyznaczyć odpowiednią liczbę pracowników przeszkolonych w zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz poinformować pracowników o tych osobach. W razie wystąpienia pożaru na budowie każdy pracownik powinien wiedzieć, jak się zachować. W przypadku wystąpienia niewielkiego pożaru należy powiadomić przełożonego i osoby zagrożone oraz próbować ugasić ogień dostępnymi środkami. W przypadku większego pożaru należy powiadomić straż pożarną i do czasu jej przybycia postępować zgodnie z instrukcją, tj.: ewakuować ludzi wyznaczonymi do tego drogami ewakuacyjnymi, udzielać pomocy osobom potrzebującym, wyprowadzając ich z miejsca zagrożenia, wykonywać wszystkie polecenia osoby wyznaczonej do ewakuacji pracowników i zwalczania pożarów.
