Jeśli były mąż pracownicy wykorzystuje dwa dni opieki na ich wspólne dziecko, kobieta nie ma już takiego prawa na potomstwo urodzone nawet z kolejnego związku. Natomiast obecny mąż pracownicy ma prawo skorzystać z całości – 2 dni wolne na swojego syna czy córkę.

Pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w wymiarze dwóch dni. Zgodnie z nowym brzmieniem art. 188 kodeksu pracy, które obowiązuje od 2 stycznia 2016 r., pełnoetatowiec może skorzystać zarówno z dwóch dni zwolnienia na dotychczasowych zasadach, jak i wybrać je w formie 16 godzin wolnych.

Godzinowo wygodniej

Wymiar opieki w wolnych godzinach to dobre rozwiązanie dla pracownika rodzica. Dzieje się tak, gdy podwładnemu zależy na kilku krótkich zwolnieniach. Przykładowo po to, aby zawieźć dziecko do lekarza czy na szczepienie albo uczestniczyć w apelach szkolnych bądź zawodach sportowych z udziałem dziecka. Dzięki temu nie musi wykorzystywać pełnych dni wolnych w pracy, lecz zwalnia się z niej na kilka godzin. Są jednak sytuacje, kiedy rodzic woli po prostu wziąć dwa dni w ciągu roku kalendarzowego i nie jest zainteresowany wymiarem godzinowym.

Wybór pracownika

O sposobie wykorzystania wolnego czasu na dziecko w roku kalendarzowym rodzic decyduje w pierwszym wniosku składanym pracodawcy w danym roku. Jeśli poprosi o udzielenie dwóch godzin zwolnienia, do końca roku będzie mógł wykorzystać pozostałą część wolnego tylko w godzinach, a nie w dniach. Inaczej może zdecydować w kolejnym roku.

Dla niepełnoetatowca proporcjonalnie

Zwolnienie na opiekę udzielane w wymiarze godzinowym dla zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru etatu tego pracownika. Niepełną godzinę zwolnienia od pracy zaokrągla się w górę do pełnej godziny. Artykuł 188 k.p. wskazuje sztywno limit dwóch dni w ciągu roku kalendarzowego, niezależnie od wymiaru etatu, w jakim jest zatrudniony rodzic. Dopiero przy godzinowym trybie korzystania z opieki przepis ten nakazuje proporcjonalne wyliczenie godzin wolnych.

W jakim terminie

Przepisy prawa pracy nie wskazują minimalnego terminu, w jakim pracownik powinien złożyć w firmie wniosek o dni wolne na opiekę nad dzieckiem. Jedynym ograniczeniem jest złożenie go do końca roku kalendarzowego. W przeciwnym wypadku, tj. gdy nie wykorzysta w roku kalendarzowym dwóch dni bądź 16 godzin na opiekę, uprawnienia te przepadają. Nie przechodzą one na kolejny rok. Zwolnienia na opiekę nie można więc utożsamiać z urlopem wypoczynkowym. To zaległy urlop wypoczynkowy jest przenoszony na nowy rok i można go wykorzystać w kolejnych miesiącach.

Jeden rodzic albo do podziału

Z uprawnienia do opieki mogą skorzystać wedle wyboru albo pracownica matka, albo pracownik ojciec. Jeśli jedno z nich decyduje się na pełny wymiar, tj. dwa dni bądź 16 godzin, drugie z nich nie może już skorzystać z tego przywileju u swojego pracodawcy. Rodzice mogą jednak podzielić się tym uprawnieniem. Jeden dzień bądź 8 godzin może wziąć matka, a drugi dzień bądź kolejne 8 godzin – ojciec. Pracownicy rodzice według swojego wyboru korzystają z dni na opiekę lub dzielą się tym uprawnieniem, bez względu na to, czy są małżeństwem, czy pozostają w nieformalnym związku bądź są po rozwodzie (liczy się fakt bycia prawnym rodzicem dziecka, jego wychowywania). Zwolnienie z art. 188 k.p. przysługuje pracownikowi w wymiarze dwóch dni bez względu na liczbę dzieci. Skorzystanie z tego zależy od posiadania co najmniej jednego dziecka w wieku do lat 14. Natomiast liczba dzieci nie ma tu znaczenia.

Dodatkowo jeżeli pracownik ma więcej niż jedno dziecku, bez względu na to, czy są to dzieci z jednego związku czy z kilku związków, uprawnienie do opieki przysługuje w stałej liczbie na rok kalendarzowy, tj. dwa dni (16 godzin).

Zastępca też może

Osoba zatrudniona na zastępstwo jest pracownikiem i tym samym wolno jej w pełni skorzystać z uprawnień pracowniczych. Prawo do dni na opiekę nie zależy od długości trwania zatrudnienia, czyli tym samym od rodzaju umowy o pracę.