Kobiety w ciąży i karmiące dziecko piersią w pracy

Aktualności, BHP w praktyce

Prace uciążliwe, niebezpieczne lub szkodliwe dla zdrowia, nie mogą być wykonywane przez kobiety w ciąży i karmiące dziecko piersią.
Zmiana polega na doprecyzowaniu artykułu 176 Kodeksu pracy. W nowelizacji doprecyzowano także upoważnienie dla Rady Ministrów do wydania rozporządzenia określającego wykaz prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia, przy których nie wolno zatrudniać kobiet. Zawarte w nowelizacji upoważnienie przewiduje określenie wykazu prac, których kobiety w ciąży i karmiące piersią nie będą mogły wykonywać ze względu na to, że mogłyby one niekorzystnie wpływać na ich zdrowie, przebieg ciąży lub karmienie piersią. Chodzi o prace związane m.in. z nadmiernym wysiłkiem fizycznym, w tym ręcznym transportem ciężarów, czy warunkami, w jakich praca jest wykonywana. Nowe przepisy powodują też konieczność zmian w ustawie o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej i ustawie o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych. W ustawach tych zostały uwzględnione zakazy wykonywania przez kobiety (żołnierzy) obowiązków służbowych, funkcji lub zadań służbowych, które są niebezpieczne, szkodliwe lub uciążliwe dla zdrowia w okresie ciąży lub karmienia piersią. Ustawa trafi teraz do podpisu głowy państwa.

Kobiety, w szczególności kobiety w ciąży, podczas pracy wymagają szczególnego traktowania. Dlatego też w prawie polskim określone są odrębne wymagania, dotyczące ochrony zdrowia kobiet w zakładach pracy. Konkretnie mowa jest o pracach wzbronionych kobietom, które umieszczone są w wykazie prac wzbronionych kobietom.

Do prac wzbronionych kobietom zalicza się:

Prace związane z wysiłkiem fizycznym i ręcznym transportem ciężarów oraz wymuszoną pozycją ciała:

  • ręczne prace transportowe, których normy określone są we wpisie dotyczącym transportu ręcznego http://bezpieczenstwo-pracy.blog.pl/category/transport-reczny/
  • prace, które w wyniku oceny wydatku energetycznego przekraczają 5000 kJ na zmianę roboczą,  a przy pracy dorywczej 20 kJ/min (1 kJ = 0,24 kcal)
  • ręczna obsługa elementów sterowniczych, wymagająca użycia siły o wartości 50 N przy pracy stałej lub 100 N przy dorywczej,
  • nożna obsługa elementów sterowniczych, wymagająca użycia siły o wartości 120 N przy pracy stałej lub 200 N przy dorywczej

Kobiety  karmiące i będące w ciąży:

  • prace, w których przekraczany jest wydatek energetyczny rzędu 2900 kJ na zmianę roboczą,
  • w wymuszonej pozycji ciała,
  • w pozycji stojącej, w której kobieta przebywa łącznie ponad 3 godziny,

Prace w mikroklimacie środowiska pracy, którego:

Kobiety w karmiące i będące w ciąży:

  • PMV (wskaźnik komfortu cieplnego) jest większy 1,5 lub mniejszy -1,5 (PN-85/N-08013. Ergonomia. Środowiska termiczne umiarkowane. Określenie wskaźników PMV, PPD i wymagań dotyczących komfortu termicznego.)
  • w związku z warunkami pracy, występują nagłe zmiany temperatury środowiska pracy, wynoszące więcej niż 15 stopni C

Prace w hałasie i drganiach:

  • drgania oddziaływające na organizm poprzez kończyny górne przy 8 godzinnym oddziaływaniu, o różnej wartości współczynnika szczytu k. k<= 2 – 0,26; 2 <k<= 3 – 0,6; k > 3 – 0,93
  • drgania oddziaływające na organizm w sposób ogólny przy 8 godzinnym oddziaływaniu

składowe drgań             wartości ważone przyspieszenia drgań

k<= 2            2 <k<= 3             3<k<=6

poziome                              0,1                  0,15                      0,3

pionowe                              0,13                 0,2                        0,4

Kobiety w ciąży:

  • prace w 8 godzinnym narażeniu na hałas przekraczającym 65 dB,
  • w narażeniu na infradźwięki przekraczające wartości ciśnienia akustycznego [dB] przy częstotliwości 8;16 Hz – 85 dB; 31,5 – 80 dB
  • w narażeniu na ultradźwięki przekraczające wartości ciśnienia akustycznego [dB] przy częstotliwości 10,12,5;16 kHz – 77 dB; 20 kHz – 87 dB; 25 kHz – 102 dB; 3,5;40;50;63;80;100 kHz – 107 dB
  • prace w narażeniu na drgania oddziaływające przez kończyny górne w ekspozycji pow. 4 godzin,
  • zabronione jest zatrudnianie przy pracach w narażeniu na drgania oddziaływające ogólnie na organizm człowieka

Prace przy promieniowaniu jonizującym, ultrafioletowym, elektromagnetycznym i przy monitorach ekranowych:

Kobiety w ciąży:

  • przebywanie w zasięgu pól elektromagnetycznych o natężeniach przekraczających wartości dla strefy bezpiecznej,
  • prace w narażeniu na promieniowanie jonizujące
  • prace w narażeniu na promieniowanie nadfioletowe, którego wartości przekraczają 1/4 wartości NDS i NDN
  • prace pow. 4 godzin przy monitorach ekranowych

Kobiety w okresie karmienia nie mogą przebywać w strefach narażenia na otwarte promieniowanie jonizujące

Prace pod ziemią, poniżej poziomu gruntu i na wysokości:

Prace we wszystkich kopalniach, z wyjątkiem zajmowania stanowisk:

  • kierowniczych, niewymagających stałego przebywania pod ziemią i pracy fizycznej,
  • w służbie zdrowia,
  • w okresie studiów, w ramach szkolenia zawodowego,
  • wykonywanej dorywczo i niewymagającej pracy fizycznej.

Kobietom w ciąży (dodatkowo):

  • prace na wysokości, wchodzenie po drabinach i klamrach, oprócz stałych elementów znajdujących się na wysokości, takich jak galerie, podesty, pomosty, posiadającymi stałe zabezpieczenie przed upadkiem, bez konieczności stosowania środków ochrony indywidualnej
  • prace w wykopach oraz w zbiornikach otwartych

Prace w podwyższonym lub obniżonym ciśnieniu – kobiety karmiące i będące w ciąży

Prace w kontakcie ze szkodliwym materiałem biologicznym:

Kobiety karmiące i będące w ciąży:

  • prace przy zwierzętach dotkniętych chorobami zakaźnymi i inwazyjnymi,
  • prace stwarzające ryzyko zakażeniem wirusem żółtaczki typu B, HIV, ospy wietrznej, półpaśca, różyczki, wirusem cytomegalii, pałeczką listeriozy, toksoplazmozą

Prace w narażeniu na szkodliwe substancje chemiczne:

Kobiety karmiące i będące w ciąży:

  • prace w narażeniu na czynniki rakotwórcze
  • prace w narażeniu na substancje – chloropren, 2-etoksyetanol, dwubromek etylenu, leki cytostatyczne, mangan, 2-metoksyetanol, ołów i jego związki organiczne i nieorganiczne, rtęć i jej związki organiczne i nieorganiczne, styren, syntetyczne estrogeny i progesterony, dwusiarczek węgla, preparaty do ochrony roślin
  • prace w narażeniu na działanie rozpuszczalników organicznych, przekraczających 1/3 NDS

Prace grożące ciężkimi urazami fizycznymi i psychicznymi:

Kobiety karmiące i będące w ciąży:

  • prace w wymuszonej pozycji ciała,
  • prace w zbiornikach i kanałach,
  • prace stwarzające ryzyko ciężkiego urazu fizycznego lub psychicznego np. gaszenie pożarów, usuwanie skutków awarii, ratownictwo chemiczne, prace z materiałami wybuchowymi, prace przy uboju zwierząt hodowlanych oraz obsłudze rozpłodników

Dodatkowo kobiety karmiące lub będące w ciąży, mogą zwrócić się do lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną o wydanie zaświadczenia o przeciwwskazaniach do pracy na dotychczasowym stanowisku pracy. Zaświadczenie takie lekarz może wydać na wniosek pracownicy, pracodawcy, lub może je wydać sam lekarz z własnej inicjatywy, niezwłocznie po zgłoszeniu takiego faktu. Zaświadczenie takie powinno zawierać:

  • imię i nazwisko
  • PESEL
  • adres zamieszkania
  • stwierdzenie przeciwwskazań zdrowotnych do zajmowania dotychczasowego stanowiska, uzasadniających przeniesienie pracownicy na inne stanowisko lub zmianę warunków pracy lub skrócenie czasu pracy, a jeśli jest to niemożliwe, zwolnienie jej na czas niezbędny od obowiązku pracy.