Prace szczególnie niebezpieczne to te rodzaje prac, które stanowią dla pracownika zwiększone zagrożenie dla życia i zdrowia lub takie, które wykonywane są w utrudnionych warunkach. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy definiuję nam prace szczególnie niebezpieczne i wymienia podstawowe rodzaje tych prac. W rozporządzeniu mowa o pracy na wysokości, pracy z użyciem materiałów niebezpiecznych, pracach w zbiornikach, kanałach, wnętrzach urządzeń technicznych i innych niebezpiecznych przestrzeniach zamkniętych oraz robotach budowlanych, rozbiórkowych, remontowych i montażowych prowadzonych bez wstrzymywania ruchu zakładu lub jego części.
Należy jednak pamiętać, że prace niebezpieczne wymienione w rozporządzeniu nie stanowią katalogu zamkniętego. Pracami niebezpiecznymi będą również te, nazwane niebezpiecznymi w innych przepisach dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy oraz w instrukcjach eksploatacji urządzeń i instalacji. Przykładem mogą być prace pod napięciem zakwalifikowane jako szczególnie niebezpieczne na podstawie § 28 ust. 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Gospodarki z 28.03.2013 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach energetycznych. Szereg regulacji prawnych powiększa nam listę prac niebezpiecznych. Można wśród nich wymienić również prace wymienione w § 6 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 23.06.2003 r. w sprawie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia. Ponadto pracodawca ma obowiązek ustalić, które prace wykonywane na jego rzecz stanowią prace niebezpieczne. Powinien on posiadać ich wykaz oraz dokonywać systematycznej aktualizacji tego wykazu.
Prace szczególnie niebezpieczne nakładają na pracodawcę konieczność określenia szczegółowych wymagań względem wykonywania tych prac. Pracodawca powinien zapewnić nadzór nad osobami wykonującymi te parce oraz zastosować odpowiednie do danej pracy środki zabezpieczające. Obowiązkiem pracodawcy jest również dodatkowe przeszkolenie pracowników. Instruktaż powinien obejmować między innymi imienny podział prac, kolejność wykonywania zadań, wymagania bhp przy poszczególnych czynnościach. Pracodawca najczęściej realizuje swoje obowiązki wobec pracowników wykonujących parce szczególnie niebezpieczne poprzez: tworzenie protokołów dla przebiegu prac niebezpiecznych, wprowadzenie pozwoleń na wykonywanie tych prac, szkolenia informujące o zagrożeniach jakie niosą za sobą podejmowane czynności.