Służba BHP – wymagania kwalifikacyjne

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy nakłada na każdego pracodawcę obowiązek zapewnienia właściwej realizacji zadań związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy, w tym zapewnienia w zakładzie pracy służby BHP. Kodeks pracy precyzuje również formy, w jakich może funkcjonować służba bezpieczeństwa i higieny pracy.
Zgodnie z art. 23711 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. kodeks pracy:
1. Pracodawca zatrudniający do 10 pracowników, lub – jeżeli prowadzona przez niego działalność została zakwalifikowana do nie wyższej niż 3 kategorii ryzyka – do 50 pracowników może wykonywać zadania służby BHP pod warunkiem ukończenia szkolenia okresowego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy dla pracodawców pełniących obowiązki służby BHP,
2. Pracodawca zatrudniający nie więcej niż 100 pracowników powierza zadania służby BHP:
– pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy, lub, w przypadku braku kompetentnych pracowników
– specjalistom spoza zakładu pracy.
3. Pracodawca zatrudniający więcej niż 100 pracowników obowiązek tworzy służby BHP, co przez organy kontroli jest rozumiane jako: „zatrudnia etatowego pracownika służby BHP”.
Wykaz stanowisk, na których mogą być zatrudnieni pracownicy służby BHP oraz minimalne wymagania kwalifikacyjne, jakie powinien spełniać pracownik zatrudniony na danym stanowisku są określone w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy. W myśl rozporządzenia pracownik służby BHP może być zatrudniony na stanowisku:
1. inspektora do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy, jeżeli posiada co najmniej zawód technika bezpieczeństwa i higieny pracy,
2. starszego inspektora do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy, jeżeli posiada co najmniej:
-zawód technika bezpieczeństwa i higieny pracy i co najmniej trzyletni staż pracy w służbie BHP, lub
– wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, lub
– ukończone studia podyplomowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,
3. specjalisty do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy, jeżeli posiada co najmniej:
– wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy i co najmniej roczny staż pracy w służbie BHP, lub
– ukończone studia podyplomowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy i co najmniej roczny staż pracy w służbie BHP,
4. starszego specjalisty do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy, jeżeli posiada co najmniej:
– wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy i co najmniej trzyletni staż pracy w służbie BHP, lub
– ukończone studia podyplomowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy i co najmniej trzyletni staż pracy w służbie BHP,
5. głównego specjalisty do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy, jeżeli posiada co najmniej:
– wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy i co najmniej pięcioletni staż pracy w służbie BHP, lub
– ukończone studia podyplomowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy i co najmniej pięcioletni staż pracy w służbie BHP.
Pracownik kierujący wieloosobową komórką służby BHP powinien spełniać co najmniej wymagania określone dla stanowiska specjalisty do spraw BHP, natomiast pracownik zatrudniony w jednoosobowej komórce – wymagania określone dla starszego inspektora do spraw BHP.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy określa również warunki, jakie muszą spełniać inne osoby wykonujące zadania służby BHP w zakładzie pracy:

1. pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy można powierzyć pełnienie obowiązków służby BHP w przypadku gdy pracownik ten:
– spełnia wymagania określone dla pracownika służby BHP, lub
– był zatrudniony przez okres co najmniej 5 lat na stanowisku inspektora pracy w Państwowej Inspekcji Pracy,
2. specjalista spoza zakładu pracy powinien spełniać co najmniej wymagania kwalifikacyjne określone dla stanowiska specjalisty do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy.

Wypełnienie przez osobę pełniącą zadania służby BHP wymagań określonych w rozporządzeniu dla danego stanowiska nie uprawnia go do posługiwania się nazwą tego stanowiska jako tytułem zawodowym, a jedynie do zatrudnienia na takim stanowisku, pod warunkiem, że pracodawca właśnie takie stanowisko przewiduje. Nazwy stanowisk określone w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy nie mogą być traktowane jako tytuły zawodowe, ponieważ zgodnie z ustawą z dnia 27 lipca 2005 r. prawo o szkolnictwie wyższym tytułami zawodowymi są tytuły licencjata, inżyniera magistra lub tytuły równorzędne, a potwierdzeniem ich uzyskania są dyplomy ukończenia studiów pierwszego lub drugiego stopnia wydawane przez uczelnie wyższe.